Proteinler Nelerdir?

Proteinler Nelerdir?

Proteinler nelerdir, Kas dokusunun oluşmasını sağlayan temel ögelerdir. Yapı taşıdır. Proteinlerin vücudumuzdaki başlıca görevleri şu şekildedir;

Vücuttaki dokuların oluşmasını sağlamak, vücuttaki herhangi bir yaralanmayı veya zedelenmeyi iyileştirmek, vücudun gerek duyduğu ısıyı ve enerjiyi sağlamak, vücuttaki sıvı ve hormonların salgılanmasını sağlamak, bağışıklık sistemini güçlenmesine katkı sağlamak, metabolizmaya yardımcı olmak, vücuttaki diğer yapısal olaylarda düzenleyici olması gibi bir çoğu görevde de bulunur.

Proteinler genel olarak iki temel kaynaktan sağlanır. Bunlar hayvansal ve bitkisel olmak üzere ikiye ayrılır.

Hayvansal Proteinler Nelerdir?

Hayvansal proteinler nelerdir, vücudun gerek duyduğu protein eksikliğini gidermek için alınması gereken besinlerden biridir. Bu besinlerin içeriğinde bulundurdukları proteinlerin yüksek kaliteli olup, vücudun gerek duyduğu aminoasitleri sağlamak ve gerekli olan diğer besinleri de yüksek oranda ve yüksek kalitede sağlar.

Hayvansal proteinlere ulaşabileceğiniz en basit besinler et, süt, yumurta, gibi besinlerdir. Bu besinler içerisinde yüksek seviyede protein, aminoasit ve diğer gerekli besinleri bulundurur. Bu besinler ulaşılması en kolay besinlerdir. Örnek olarak tavuk göğüsü, peynir, yoğurt, yumurta beyazı gibi besinler marketlerden rahatlıkla temin edilebilir.

Örneğin; bir parça derisiz tavuk göğsü, 140 kalori ve 27 gram protein içerir. Buda diyet uygulayan bir kişinin beslenmesinde kilo kaybına ve gerekli besinleri almasına yardımcı olur. Diyet uygulayan bir kişi, düzenli tavuk tüketmesi ona yeterli protein ve kaloriyi sağlar.

Bu beslenmede tüketilen tavuğun doğal beslenmiş olan, halk arasında da denildiği gibi gezen tavuk olarak da bilinen tavuk olması, diğer rafine yani kimyasal yoluyla uzun saklama ve kısa sürede olgunluğa ulaşmak için beslenen tavuklar göre daha fazla proteine ve gerekli besinlerin alınmasında daha etkilidir.

Yumurtada bulunan vitamin, mineral ve antioksidanlar genel olarak yumurtanın sarı kısmında bulunur. yumurta içerisinde bulunan proteinlerin ise %60’ı  yumurtanın akında bulunur. Yani bir fincan kadar yumurta akı (243 gram kadar) 115 kalori, 26 gramda protein içerir.

Bitkisel Proteinler Nelerdir?

Bitkisel proteinler nelerdir? bitkilerden elde ettiğimiz proteinler diyebiliriz. bunlar sebze, meyve ve bakliyat olarak ayrılır. bu besinler çoğunlukla vitamin ve mineral bulundurur. buda vejetaryen veya vegan iseniz yani et veya hayvansal bir gıda (et, süt, yumurta)  tüketmiyor iseniz vücudun duyduğu gerekli besinleri bitkisel yoldan almanız mümkün hale gelir.

Bilinmesi gereken bir konuda hayvansal ve bitkisel proteinler arasındaki farktır. Hayvansal proteinlerin aminoasit değerleri yüksek iken bitkisel proteinlerin değeri daha düşüktür. Ayrıca aminoasit profilleri de farklıdır. Hayvansal gıdalarda protein seviyeleri daha yüksektir.

Bitkisel protein içeren bazı besinler şunlardır;

Yulaf protein ve lif açısından en yüksek orana sahip besinler arasında yer alır.  yarım bardak yani buda 120 ml  kadar kuru olan yulaf içerisinde yaklaşık 4 g lif ve 6 g protein bulunur. Bunların dışında bu bardağın içindeki yulafta yüksek ölçüde magnezyum, çinko, fosfor da bulunur. diyet veya sporcu besinleri arasında en popüler olan besinlerin arasında yer alır.

Yulafı kuru halde tüketmeyi tercih etmiyorsanız farklı yollarda da tüketebilirsiniz. Bu yollardan bazıları şunlardır. İçerisine süt ilave ederek püre haline getirmek, yoğurt içine atıp üzerine limon sıkarak tadını bastırmak veya blender yoluyla un haline getirip ekmek hatta protein shake yapmak gibi bir çok yöntem var.

Soya sütü de yulaf gibi bitkisel protein için büyük önem taşır. Vegan veya vejetaryenler  için büyük önem taşır. Soya birçok ülkede yoğun olarak yetiştirilir. Hayvansal anlamda olan süt dışında soya fasulyesi bitkisinden süt üretilebilir. Bu süt tamamen bitkiseldir ve birçok yemekte kullanılabilir. 240 ml soya sütünde 7 g protein bulunur. ayrıca kalsiyum, D ve B12 vitamini açısından zengindir.

Fazla Proteinin Yan Etkileri Nelerdir?

Kilo vermek veya kas oranını arttırmak için ve sağlıklı beslenmek gerekir. Bunun dışında vücudun gerek duyduğu besinlerinde alınması gerekir. Bunlardan en önemli olanlarından biride proteinlerdir. Vücudun enerji ihtiyacının çoğunluğunu proteinler sağlar. Bu sebeple proteinlerin  özellikle de sporcu kişiler tarafından düzenli tüketilmesi gerekir. Fakat her şey umduğumuz gibi gitmeye bilir.

Düzensiz ve fazla protein tüketilmesi bazı yan etkilere sebep olabilir. Uyguladığınız diyette, yaptığınız sporda aldığınız protein gerekli olduğu kadar olmalıdır. Gereğinden fazla ve düzensiz tüketim sonucu ciddi rahatsızlıklar doğabilir.

Yaşlanma Hızının Artması;

Fazla protein tüketiminin yan etkilerinden biride hızlı yaşlanmakdır. Bu yan etki, kişilerde genel olarak fazla hayvansal gıda tüketen kişilerde görülür. Daha öncede belirttiğimiz gibi hayvansal besinlerin protein seviyeleri daha yüksektir. Hızlı yaşlanma belirtisi olan kişilerin protein dengesini sağlamak için hayvansal besinlerin yanında bitkisel besinleri de tüketmesi gerekir.

Kanser Riskinin Artması:

Fazla protein tüketiminin bir diğer yan etkisi de kanser riskinin artmasıdır. Sıradan bir insanın kansere yakalanma riski fazla protein kullanan kişilerinden daha azdır. fazla protein tüketen kişi 4 kat daha fazla kansere yakalanma riskine sahiptir. Bunun kesin olmamakla beraber kanser hücrelerinin fazla protein ve diğer bileşenlerden beslenmesidir.

Kemik Erimesinin Artması;

Bir diğer yan etkimiz de kemik erimesi. Kemik erimesi düşünüldüğünde pek akla gelmesi mümkün olan bir yan etki değil gibi duruyor. Fakat fazla protein tüketilmesi kandaki asit seviyesinin artmasına yol açıyor. Buda vücudun bu oranı nötürlemesi için kalsiyumu kullanmasını sağlıyor. Bunu yaparken kalsiyumun kaynağı olarak da kemikleri kullanıyor.

Böbrek Hastalıkları;

Fazla proteinin zararlarından biride böbrek hastalıklarıdır. Bu tarz hastalıklar ciddi sıkıntılara yol açabiliyor. Bu sıkıntıların yanında ağrı ve sızlama da yer alıyor. asit-baz dengesini bozan fazla protein tüketimi ürat, fosfat ve kalsiyum atılımına neden oluyor. Buda böbrek taşı veya kumu, böbrek yetmezliği gibi hastalıklara neden olur.

YAZAR: FİT Danışman